W listopadzie bieżącego roku Europejska Agencja Obrony (EDA) opublikowała dwa dokumenty przedstawiające wizję europejskich zdolności wojskowych na nadchodzące lata.

Pierwszym z nich jest dokument pt. „Enhancing EU Military Capabilities Beyond 2040”. Określa on główne trendy, które będą kształtować zdolności wojskowe i postęp technologiczny w sektorze obronnym na przestrzeni najbliższych 20 lat.

Analiza Europejskiej Agencji Obrony identyfikuje sześć globalnych czynników, które będą wywierać wpływ na przyszłe otoczenie strategiczne. Są nimi: skutki zmian klimatycznych, które mogą doprowadzić do powstawania niedoborów wody i surowców; zmiany demograficzne wynikające ze zjawisk migracyjnych; złożoność międzynarodowa oraz wpływ łańcuchów dostaw na gospodarkę; zmiany na szczeblu władzy w porządku światowym; nowe środowisko bezpieczeństwa, w którym konflikty hybrydowe stają się coraz powszechniejsze; jak również nieustająca cyfryzacja społeczeństwa, niosąca ze sobą nowe ryzyka i zagrożenia, w tym coraz częstsze stosowanie inżynierii społecznej i dezinformacji. 

Powstające przełomowe technologie (EDT) będą odgrywać kluczową rolę w kształtowaniu wymagań i zdolności wojskowych po roku 2040. W niniejszym badaniu przeanalizowano dziewięć EDT z perspektywy rozwoju zdolności celem opisania możliwych zastosowań wojskowych oraz wyzwań, które należy mieć na uwadze w kontekście przyszłego pola bitwy.

Wśród nich cenny pod tym względem przykład stanowią systemy autonomiczne, gdyż są one szybko włączane w zakres zdolności wojskowych i oczekuje się, że w nadchodzących latach rytm ich wdrażania ulegnie znacznemu przyspieszeniu. Nowatorska broń przełomowa, taka jak broń hipersoniczna i broń o ukierunkowanej energii, zapewni siłom zbrojnym nowe możliwości oraz przyniesie im nowe wyzwania.

Podobnie sztuczna inteligencja, Internet rzeczy, biotechnologia i doskonalenie wydajności człowieka, zaawansowane materiały oraz produkcja przyrostowa, sztuczna inteligencja, blockchain, technologie kwantowe, a także nowe technologie kosmiczne będą miały znaczący wpływ na przyszłe zdolności wojskowe.

W odniesieniu do zdolności wojskowych oczekuje się, że kluczowymi trendami w przyszłości będą: łączność wielodomenowa; przewaga poznawcza, zapewniająca świadomość sytuacyjną w czasie zbliżonym do rzeczywistego; zdolność do dysponowania i zarządzania energią z różnorodnych źródeł; zdolność do przeciwdziałania przyszłym systemom uzbrojenia; jak również większa zależność od zasobów kosmicznych.

Wszystkie aspekty rzeczonej analizy zostały wzięte pod uwagę w celu przeprowadzenia przeglądu priorytetowych zdolności UE, które uwzględniono w dokumencie „The 2023 EU Capability Development Priorities (CDP)”, zweryfikowanym i zatwierdzonym  niedawno – w listopadzie 2023 r. – przez państwa członkowskie.

CDP to kompleksowe narzędzie planowania, zapewniające przegląd europejskich zdolności wojskowych na przestrzeni czasu. Dokument ten określa priorytety obronne UE oraz możliwości współpracy między państwami członkowskimi.

Obecny przegląd CDP odzwierciedla zmiany w otoczeniu strategicznym UE, wytyczne polityczne zawarte w Kompasie Strategicznym zatwierdzonym w 2022 r. oraz wnioski wyciągnięte z wojny w Ukrainie. Przy jego opracowywaniu uwzględniane są istniejące luki oraz braki w kontekście Wspólnej Polityki Bezpieczeństwa i Obrony, konkluzje dotyczące ostatnich operacji oraz misji, a także planowana współpraca. Dokonywana jest również analiza długoterminowych perspektyw technologicznych i przyszłych środowisk operacyjnych, przy czym aspekt ten został podsumowany wcześniej.

W rezultacie powstał zestaw 22 priorytetów, które – poza tym, że potwierdzają priorytety z lat poprzednich – obejmują nowe, wynikające z głębokiej zmiany, jaka nastąpiła w otoczeniu strategicznym UE. Pokazuje to, w których obszarach nadal potrzebne jest czynienie dalszych wysiłków (np. cyberobrona, dostęp do przestrzeni kosmicznej, kontrola nad widmem elektromagnetycznym, systemy bezzałogowe czy precyzyjna walka naziemna) oraz gdzie usunięto zidentyfikowane wcześniej luki (np. tankowanie w powietrzu czy walka z improwizowanymi ładunkami wybuchowymi).

Priorytety te zostaną opracowane w nadchodzących latach za pośrednictwem szeregu unijnych inicjatyw i narzędzi w dziedzinie obronności, takich jak skoordynowany roczny przegląd w zakresie obronności (CARD), stała współpraca strukturalna (PESCO) i Europejski Fundusz Obronny (EDF). Będą one także przyświecać działaniom badawczo-innowacyjnym w dziedzinie obronności, wyznaczając treść programu badań oraz uczestnictwo w branży przemysłowej.

Konieczne będą zatem – zarówno na poziomie przemysłowym, jak i ze strony państw członkowskich – głębokie zaangażowanie we współpracę i innowacyjność, a także chęć przyjęcia i wdrożenia nowych technologii. 

GMV jest podmiotem stanowiącym autentyczny punkt odniesienia w dziedzinie rozwoju systemów, które są bezpośrednio związane z niektórymi priorytetami CDP, takimi jak m.in. wykorzystanie sztucznej inteligencji w systemach dowodzenia i kontroli oraz systemach bezzałogowych UxS, nawigacji i ISTAR.

W GMV będziemy nieustannie wprowadzać innowacje oraz uczestniczyć w projektach opartych na współpracy na poziomie europejskim – zarówno w ramach EFD, jak i w innych obszarach – które pozwolą nam rozwijać zdolności, jakie w przyszłości będą nieodzownym elementem zapewniającym skuteczne działanie naszych Sił Zbrojnych.

Autor(ka): Begoña Rojo