BepiColombo w drodze na Merkurego

20 października o godzinie 01:45 GMT (03:45 CEST) z europejskiego kosmodromu Kourou w Gujanie Francuskiej wystartowała sonda BepiColombo na pokładzie rakiety Ariane 5.

BepiColombo to wspólna misja Europejskiej Agencji Kosmicznej (ESA) i Japońskiej Agencji Kosmicznej (JAXA). Na misję składają się: moduł nośny MTM zbudowany przez ESA oraz dwa niezależne orbitery – europejski MPO „Bepi” i japoński MMO „Mio”, wyposażone w panele słoneczne, elektryczne systemy napędu, anteny i niezwykle złożony system kontroli temperatury. Wszystkie te urządzenia skonstruowano z myślą o ekstremalnych warunkach panujących na Merkurym i w otoczeniu planety.

Europejski orbiter MPO wyposażony jest w 11 instrumentów naukowych. Jego zadaniem będzie sporządzenie map i analiza nieznanego dotąd składu powierzchni Merkurego, wykonanie zdjęć w wysokiej rozdzielczości oraz analiza pola magnetycznego. Japoński orbiter MMO, posiadający kształt ośmioboku i pokryty lustrami, wyposażony jest w cztery instrumenty naukowe. Jego głównym zadaniem jest przeprowadzenie szczegółowej analizy środowiska magnetycznego oraz różnych związków chemicznych i cząstek znajdujących się w egzosferze, wyjątkowo cienkiej atmosferze Merkurego.  

Jednym z głównych wyzwań do pokonania jest potężna grawitacja Słońca, która czyni umieszczenie sondy na orbicie Merkurego wyjątkowo trudnym. Potrzeba do tego więcej energii niż do wysłania orbitera na dalekiego Plutona. Po opuszczeniu grawitacji Ziemi BepiColombo będzie więc musiała nieustannie hamować, aby przeciwstawić się przyciąganiu Słońca. Zbudowany przez ESA moduł nośny MTM będzie korzystał z silnika jonowego oraz chemicznego, skonstruowanego z zastosowaniem technologii wypróbowanych wcześniej podczas europejskiej misji GOCE badającej grawitację Ziemi oraz podczas misji na księżyc SMART-1. 

Przewiduje się, że BepiColombo dotrze do Merkurego w 2025 r. i że rok później rozpocznie realizację swych zadań naukowych, które mogą potrwać do dwóch lat. Dane naukowe będą odbierane przez antenę zainstalowaną przez ESA w miejscowości Cebreros, w prowincji Ávila w Hiszpanii, a następnie przysyłane do ESAC (European Space Astronomy Centre) w Madrycie, gdzie będą przetwarzane i rozsyłane do uczestniczących w misji naukowców. Instrukcje dla orbiterów będą wysyłane z Europejskiego Centrum Operacji Kosmicznych (European Space Operations Centre, ESOC) w Niemczech.

Zadaniem GMV w ramach misji było opracowanie Centrum Kontroli dla ESOC oraz wsparcie operacyjne w fazie startu. Nasza firma zaprojektowała również naziemne centrum naukowe misji (Science Ground Segment – SGS) dla ESAC oraz opracowała system kontroli orbitalnej dla wsparcia operacyjnego podczas fazy startu i lotu, w tym podczas złożonej operacji ulokowania satelity na orbicie wokół Merkurego. Dodatkowo firma GMV uczestniczyła wraz z ESOC w przeprowadzeniu analizy misji niezbędnej do wykonania całego projektu. Kierowała też kilkoma badaniami istotnymi dla zdefiniowania systemu i algorytmów nawigacji względnej wykorzystywanych na pokładzie satelitów.

BepiColombo to pierwsza europejska misja na Merkurego, najmniejszą i najmniej zbadaną planetę Układu Słonecznego, oraz pierwsza misja realizowana przez dwa orbitery, które będą jednocześnie wykonywały różnorodne pomiary planety i jej otoczenia.  

Zanim dostanie się na orbitę wokół Merkurego, BepiColombo będzie leciała 7 lat i wykona kilka przelotów wokół planet: raz przeleci obok Ziemi, dwa razy obok Wenus, wreszcie aż sześć razy obok Merkurego. Dzięki temu misja znacząco przyczyni się do poznania wewnętrznego rejonu Układu Słonecznego. Będzie również bardzo ważnym źródłem informacji pozwalających na lepsze poznanie naszego i innych układów planetarnych oraz historii formowania się i rozwoju planet krążących wokół swych gwiazd w układach egzoplanetarnych.