Integracja bezzałogowych statków powietrznych (UAS) - wyzwanie pozostające do zrealizowania

W każdym stuleciu istnieje wyróżniająca się spośród innych dekada lub dekady, naznaczona szeregiem istotnych, nadających wszystkiemu ton zmian wynikających z licznych kulturowych, politycznych, ekonomicznych lub technologicznych wydarzeń. W ostatnich latach globalne społeczeństwo XXI wieku, a w szczególności społeczeństwo europejskie, osiągnęło poziom łączności, cyfryzacji i mobilności, który wcześniej byłby nie do pomyślenia. To właśnie w tych aspektach dotyczących cyfryzacji, łączności i mobilności obserwuje się największe postępy, zwłaszcza wraz z pojawieniem się bezzałogowych systemów i pojazdów latających lub zdalnie sterowanych statków powietrznych.

Pojawienie się tych statków powietrznych, wraz z udoskonaleniem koncepcji nawigacji, położyło podwaliny pod nowo powstały sektor, który stopniowo integruje się z codziennym życiem społeczeństwa. Jednak to w świecie wojskowym systemy te zostały najwcześniej wdrożone i właśnie w tym sektorze firma GMV odgrywa wiodącą rolę w rozwoju systemów pokładowych, dostawie i certyfikacji bezzałogowych statków powietrznych itp. Konkretnie, GMV, wraz z AUREA Avionics, dostarczyły już Hiszpańskiemu Ministerstwu Obrony Narodowej kilka systemów Sekeer UAS.

Mimo to oczekuje się, że zastosowania te będą miały największy wpływ na sektor cywilny, przyczyniając się do zwiększenia automatyzacji operacji, w których obecność ludzi ulegnie stopniowemu zmniejszeniu. W zbiorowej wyobraźni identyfikujemy obecnie działania, które a priori mają wykonywać drony, takie jak pilny transport sprzętu medycznego, wysyłanie pomocy do stref wypadków czy szybki monitoring w strefach zagrożenia, docierający nawet do obszarów zlokalizowanych w pobliżu miejsca popełnienia przestępstwa.

Wszystkie te operacje stwarzają jednak wspólny problem: interakcji tych systemów w przestrzeniach z innymi załogowymi statkami powietrznymi oraz z osobami lub przedmiotami niezwiązanymi z prowadzoną operacją. Obecnie przepisy starają się narzucać specyficzne wymogi, w zależności od konkretnego ryzyka wiążącego się z każdym lotem, i to właśnie w środowisku miejskim skupiają się wysiłki zmierzające do opracowania bezpiecznej koncepcji, która jednocześnie pozwoliłaby użytkownikom na elastyczność w prowadzeniu swoich działań.

Przepisy te muszą dążyć do zachowania subtelnej równowagi pomiędzy dwoma sprzecznymi wizjami: z jednej strony władz lotniczych (tradycyjnie gwarantujących wysoki stopień ochrony i mających tendencję do regulowania wszystkich najdrobniejszych aspektów) oraz użytkowników (nieposiadających zwykle wcześniejszej wiedzy w branży lotniczej i o mniej restrykcyjnych procedurach).

Gwoli przykładu, znane na całym świecie firmy dystrybucyjne rozważają uruchomienie usługi kurierskiej bezpośrednio z użyciem UAS z centrum logistycznego do miejsca zamieszkania klienta. Ten konkretny przypadek spowodowałby, że setki samolotów przelatywałyby nad obszarami miejskimi, co znacznie zwiększyłoby ryzyko wypadku, na tyle, że mogłoby nawet zaszkodzić sektorowi z uwagi na brak zaufania ze strony ludności. Z tego względu dąży się do ustanowienia jasnej procedury i zapewnienia dostatecznych warunków bezpieczeństwa, nie stwarzając jednocześnie bariery nie do pokonania -  pod względem biurokracji i certyfikacji - dla tych, którzy pragną podjąć tego typu działania.

Oczywistym jest zatem fakt, iż proces ten wcale nie jest łatwy, a kazuistyka niemal nieskończona, dlatego instytucje europejskie opracowują tzw. koncepcję U-Space - zestaw nowych usług i procedur zarządzania przestrzenią powietrzną, mających na celu zagwarantowanie dostępu do niej przez bezzałogowe statki powietrzne i ich interakcji z lotnictwem konwencjonalnym, przy jednoczesnym zapewnieniu prawa do prywatności oraz bezpieczeństwa osób i infrastruktury.

W tym celu usługi U-Space będą opierać się na wysokim poziomie automatyzacji i autonomii, zaś firma GMV odgrywa w ostatnich latach kluczową rolę właśnie w definiowaniu, standaryzacji i rozwoju tychże usług. GMV opracowała rozmaite usługi U-Space zintegrowane Dronelocus (usługa zarządzania awaryjnego, usługa monitoringu, usługa przewidywania dostępności nawigacji i nadzoru). Funkcjonowanie tych usług zostało ocenione w rzeczywistych środowiskach operacyjnych, integrując się z innymi aplikacjami U-Space w ramach projektu DOMUS - hiszpańskiego demonstratora U-Space, koordynowanego przez hiszpański organ zarządzający ruchem lotniczym ENAIRE. Ponadto inne projekty z udziałem firmy GMV, takie jak EGNSS4RPAS i SONORA, ujawniły potrzeby regulacji systemów nawigacyjnych i będą nadal wspierać Komisję Europejską we wszystkich powiązanych działaniach. Z drugiej strony projekty takie jak SUGUS i EUGENE (znajdujące się obecnie na etapie realizacji) - oba kierowane również przez firmę GMV - starają się dostarczać rozwiązań technologicznych, mających za zadanie ułatwić i zautomatyzować procedury lotu UAS/RPAS we wszystkich możliwych środowiskach.

Pomimo trudności w jej wdrożeniu, oczekuje się, że usługa U-Space będzie w stanie zagwarantować prawidłowe funkcjonowanie dronów we wszystkich środowiskach operacyjnych i typach przestrzeni, dla wszelkich rodzajów misji i wszystkich kategorii dronów. Sektor ten będzie kluczowy dla rozwoju gospodarczego i technologicznego w nadchodzących latach. Dlatego europejskie przywództwo w działaniach dążących do uczynienia modelu U-Space światowym punktem odniesienia zależy od powodzenia prac nad jego definicją, realizowanych wspólnie przez przedstawicieli sektora i instytucje europejskie.

Autor: Ginés Moreno López