Międzynarodowy Dzień Załogowych Lotów Kosmicznych – dzień z „życia” ISS

12 kwietnia to niezwykle istotna data dla Załogowych Lotów Kosmicznych – jest to dzień, w którym w 1961 roku kosmonauta Jurij Gagarin po raz pierwszy wyruszył w kosmos. Lot ten był pierwszym lotem człowieka w kosmos i stworzył podwaliny pod przyszłe działania ponad 600 astronautów, kosmonautów oraz tajkonautów.

Od tego czasu dzień ten corocznie świętowany jest jako wydarzenie upamiętniające nie tylko to pierwsze osiągnięcie w zakresie eksploracji kosmosu przez człowieka, lecz także wszystkie późniejsze dokonania w tym zakresie. Dla zespołów z firmy GMV pracujących nad operacjami Międzynarodowej Stacji Kosmicznej (ISS) jest to szczególnie istotne.

Jak jednak wygląda obecnie Dzień Załogowych Lotów Kosmicznych? A jak wyglądają w szczególności operacje przeprowadzane w obrębie ISS? Jak ma się to wszystko do pierwszego lotu kosmicznego Jurija Gagarina? Rzućmy okiem na dzień 12 kwietnia 2022 r.:

Obecnie na pokładzie ISS mamy 11 astronautów, co nie jest zbyt powszechnym zjawiskiem. Ma to związek z trwającą aktualnie misją „Axiom-1” – pierwszą w pełni prywatną misją na ISS. W sumie mamy 4 prywatnych astronautów, 3 kosmonautów rosyjskich, 3 astronautów z NASA i 1 astronautę z ESA – Matthiasa Maurera – mieszkających i pracujących na pokładzie ISS. Można więc zdecydowanie stwierdzić, że obecnie ISS tętni życiem.

Dzień rozpoczyna się, jak zwykle, od codziennego spotkania poświęconego planowaniu (DPC – Daily Planning Conference), w którym uczestniczą wszyscy astronauci i 5 światowych centrów kontroli zaangażowanych w operacje ISS. Najbardziej znanym pozostaje wciąż centrum w Houston, zaś innym ze wspomnianych 5 centrów kontroli jest Centrum Kontroli Columbus (COL-CC), usytuowane w Oberpfaffenhofen – to miejsce, z którego prowadzone są europejskie operacje. To właśnie tam znajdziemy większość członków zespołu GMV pracujących nad operacjami ISS. Możemy tu spotkać pracowników GMV działających w zespołach kontroli ruchu lotniczego i naziemnego (FCT/GCT) lub jako systemowi kontrolerzy lotu (STRATOS), planiści (EPIC), kontrolerzy ruchu naziemnego (GC), inżynierowie podsystemów (SSE), planiści operacji naziemnych (GOP) lub dyrektorzy lotów (FD).

Przez cały dzień astronauci „uwijają się” w poszczególnych modułach ISS, w tym w europejskim laboratorium naukowym „Columbus”, pracując nad rozmaitymi projektami i biorąc udział w różnych zajęciach, obejmujących m.in. złożone eksperymenty naukowe, demonstracje technologiczne, czynności konserwacyjne, ćwiczenia fizyczne, a nawet publiczne wystąpienia na żywo w mediach. Rozmieszczone na całym świecie zespoły naziemne również są bardzo zajęte: udzielają wsparcia powyższym działaniom, monitorują i kontrolują urządzenia pokładowe oraz infrastrukturę naziemną, przygotowują i uruchamiają niezbędny sprzęt komputerowy, komunikują się bezpośrednio z astronautami, kontrolują eksperymenty naukowe, a także układają grafik działań na najbliższe dni.

Ogólnie rzecz biorąc, z wyjątkiem nadawanego z okazji tego specjalnego dnia komunikatu „Szczęśliwego dnia kosmonautyki!”, rozbrzmiewającego w systemie rozgłoszeniowym, dzień mija dość „nominalnie” (jak lubimy mawiać) – tak jak każdy inny (raczej pracowity) dzień na ISS. Na tym być może polega jedna z głównych różnic między 12 kwietnia 1961 roku a 12 kwietnia obecnie: zjawisko załogowego lotu kosmicznego w dużym stopniu „spowszedniało” i czasami możemy nawet uznać je za oczywistość. Nic bardziej mylnego! Wystarczy bowiem kilka chwil spędzonych przy konsoli, szczególnie w tak pracowity dzień jak dziś, aby uświadomić sobie, ile wysiłku i poświęcenia ze strony zespołów z całego świata wkłada się w utrzymanie operacji prowadzonych w obrębie Międzynarodowej Stacji Kosmicznej.

Pomimo swojej „normalności” załogowy lot kosmiczny nadal stwarza poważne zagrożenia i wyzwania, a sprostanie im wymaga ogromnej czujności, kompetencji, dyscypliny oraz pracy zespołowej. Cieszymy się, gdy obserwujemy, jak wartości te znajdują odzwierciedlenie w działaniach naszego zespołu z firmy GMV, który gorliwie wspiera operacje Międzynarodowej Stacji Kosmicznej i laboratorium Columbus. Świętujmy zatem razem szereg wspólnych osiągnięć ISS i GMV w zakresie załogowych lotów kosmicznych z ostatnich 12 miesięcy:

• Pomyślne zakończenie Increment 65 (taką bowiem nazwę nosi jedna z „ekspedycji” na pokładzie ISS – była to 65. z rzędu długoterminowa wyprawa na Międzynarodową Stację Kosmiczną od początku istnienia ISS) oraz misji Alpha astronauty Thomasa Pesqueta z Europejskiej Agencji Kosmicznej, w której wzięło udział wielu pracowników z firmy GMV, pełniących w ramach tejże misji funkcje kierownicze.

• Wystrzelenie i udane zadokowanie Wielofunkcyjnego Modułu Laboratoryjnego (MLM) „Nauka” do MSK.

• Przybycie europejskiego ramienia robotycznego (ERA) na MSK.

• Rekord dla największej liczby osób przebywających w przestrzeni kosmicznej w tym samym czasie (19 osób, w grudniu 2021 r.).

• Wystrzelenie w kosmos astronauty ESA, Matthiasa Maurera, i początek jego misji o nazwie Cosmic Kiss (Kosmiczny Pocałunek).

• Pierwsza w pełni prywatna misja na ISS z Axiom-1.

• Po raz pierwszy ESA ukończyła – jedną po drugiej – 3 misje na ISS: Alpha (Thomas Pesquet), Cosmic Kiss (Matthias Maurer) i Minerva (Samantha Cristoforetti).

I choć dzisiaj świętujemy te osiągnięcia, to w przyszłości mamy nadzieję świętować wiele kolejnych. Wraz ze zwiększoną komercjalizacją LEO (Niskiej Orbity Okołoziemskiej) i rozwojem programu Artemis, przewidującego ponowne wysłanie ludzi na Księżyc, przyszłość dla branży załogowych lotów kosmicznych zapowiada się niezwykle ekscytująco. Jak powiedział Jurij Gagarin tuż przed swoim startem w 1961 roku: „Pajechali!” („No to lecimy!”).

Autorzy: Claudia Kobald i Joao Lousada