Ryzyko pożarów lasów ulegnie trzykrotnemu wzrostowi

Tegoroczny sezon pożarów był jednym z najgorszych, z jakimi mieliśmy do czynienia w bieżącym stuleciu. Według danych udostępnionych przez Europejski System Informacji o Pożarach Lasów (z ang. EFFIS) płomienie zniszczyły 660 tys. hektarów w Europie, z czego ponad 298 tys. w Hiszpanii. Hiszpania znajduje się na czele krajów najbardziej dotkniętych skutkami pożarów, obok państw takich jak Rumunia i Portugalia, w tym – zgodnie z tymi statystykami – najgorszym roku pod względem liczby spalonych hektarów od czasu rozpoczęcia prowadzenia rejestrów. Wobec takich wartości oczywista staje się potrzeba poszukiwania skutecznych rozwiązań. Liczba ta pokazuje także, że w obliczu ekstremalnych pożarów rozwiązania skupiające się bardziej na gaszeniu niż na zapobieganiu są niewystarczające. Do anomalii klimatycznych, takich jak fale upałów, susze i silne wiatry, które utrudniają kontrolę i gaszenie ognia, dodać można opuszczanie środowiska wiejskiego, brak polan, jednorodność gatunków leśnych oraz spadek aktywności produkcyjnej w sektorze rolnym i leśnym.

Unia Europejska, zaniepokojona obecnym scenariuszem oraz prognozowaną przez EFFIS perspektywą trzykrotnego wzrostu ryzyka pożarów lasów, zdecydowała się na działanie, uruchamiając w kwietniu ubiegłego roku projekt FirEUrisk, będący częścią Programu Ramowego Horyzont 2020, którego celem jest opracowanie naukowej strategii zapobiegania pożarom lasów w Europie i reagowania na nie. Portugalskie Stowarzyszenie na rzecz Rozwoju Aerodynamiki Przemysłowej (ADAI) przewodzi multidyscyplinarnemu konsorcjum złożonemu z 38 instytucji z 18 krajów, w którym międzynarodowa firma technologiczna GMV odgrywa fundamentalną rolę.

Projekt, na który zostaną przeznaczone środki w wysokości 10 271 044 euro, ma zostać ukończony w marcu 2025 r. i będzie oznaczać zmianę paradygmatu w zarządzaniu pożarami lasów. Firma GMV odgrywa w tym międzynarodowym projekcie badawczym decydującą rolę, gdyż koordynuje dwa szczególnie istotne zadania:

1. Ocenę kaskadowych skutków pożarów – „skutki kaskadowe” dotyczą zarówno przyczyn, jak i konsekwencji pożarów. Na uwagę zasługują m.in.: wzrost temperatur, dłuższe okresy suszy, osłabienie i zmniejszenie zalesienia na skutek występowania plag szkodników, erozja i zagęszczenie gleby, zwiększony spływ powierzchniowy, osuwiska, powodzie, utrata biomasy i sekwestracja węgla.
2. Demonstrację propozycji na poziomie paneuropejskim oraz w pięciu wybranych regionach: regionie Kalmar (Szwecja), Europie Środkowej (Brandenburgia i Saksonia w Niemczech, kraj środkowoczeski w Czechach i Śląsk w Polsce), centralnej Portugalii, Barcelonie (Hiszpania) i Attyce (Grecja).

W tych regionach prowadzone jest badanie mające na celu zebranie informacji o potrzebach lokalnych, z uwzględnieniem poszczególnych społeczności i realiów dotyczących istniejącego zagrożenia pożarowego. Chodzi tu o wykrycie problemów i potrzeb związanych z zapobieganiem pożarom i z ochroną lasów w następujących aspektach: ocena zagrożenia pożarami lasów, ich ograniczanie i działania adaptacyjne oraz wielopoziomowa integracja w obrębie zagrożenia pożarami terenów leśnych. Zebrane informacje pokażą skalowalność proponowanych rozwiązań, takich jak: standaryzowane wskaźniki ryzyka, modele predykcyjne w warunkach zmian klimatycznych, ewolucja scenariuszy w nowych obszarach dotkniętych skutkami pożarów, techniczne szkolenia merytoryczne oraz protokoły działania dla straży pożarnych czy też zmniejszanie ryzyka pożaru dla populacji.

Najgorszy zarejestrowany dotychczas rok w Europie

Według danych EFFIS, przynależnego do programu Komisji Europejskiej Copernicus, na czele rankingu europejskich krajów o największej powierzchni spalonych terenów znajduje się Hiszpania, z ponad 298 tys. obróconych w popiół hektarów, znacznie przewyższając pod tym względem Rumunię (149 344 hektarów) i Portugalię (104 077 hektarów).

Jak stwierdził koordynator projektu FirEUrisk, Domingos Xavier Viegas, profesor zwyczajny na Uniwersytecie w portugalskiej Coimbrze: „Musimy przygotować się na ryzyko wybuchu pożarów w regionach, w których jeszcze nigdy przedtem nie miały one miejsca i w których stają się one coraz bardziej dotkliwe. Korzystając z doświadczeń krajów mających długoletnie doświadczenie w walce z ogniem, FirEUrisk opracowuje wytyczne, dyrektywy i zalecenia, które mogą zostać przyjęte również w krajach Europy Środkowej i Północnej” – wyjaśnia Domingos Viegas. „Musimy prężnie działać, aby przygotować na tę ewentualność nasze ekosystemy i społeczeństwo. W przeciwnym razie nasza przyszłość może być bardzo skomplikowana” – dodaje.

Firma GMV uczestniczy w projektach finansowanych przez Komisję Europejską od ponad 20 lat, skupiając się na aspektach takich jak ekologia pożarów, a także zapobieganie pożarom, ich gaszenie oraz przywracanie spalonych terenów do poprzedniego stanu. Projekty takie jak FirEUrisk uwidaczniają przydatność danych satelitarnych w ilościowym określaniu spalonych połaci ziemi, sporządzaniu map leśnych materiałów palnych oraz podnoszeniu świadomości wśród ludności. Zastosowanie do takich danych geoprzestrzennych podejścia holistycznego jest konieczne, aby móc kompleksowo przewidywać, monitorować oraz oceniać przyczyny i skutki pożarów, co z kolei pomoże usprawnić podejmowanie decyzji.

Więcej informacji:

Dział Korporacyjny Marketingu i Komunikacji

[email protected]